به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

آئین نو اوستی با عطر رمضان در اردبیل

تاریخ انتشار: ۲۳ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۴۴۳۰۶

نو" در زبان ترکی به معنی آب و " اوستی" به معنای برفراز ، آمده است و در کل یعنی رفتن بر فراز آب است و آئین سنتی "نو اوستی" یا چشمه باشی، خاص مناطق آذربایجان و به ویژه شهر اردبیل است و روز آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان در آن، امسال با دهان روزه در کنار رودخانه حضور یافته و آن را بجا می‌آورند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برگزار کنندگان این آئین کهن در اردبیل با در دست داشتن قیچی، جارو و کوزه سفالی در پل تاریخی یئدی‌گوز (هفت چشمه) و رودخانه بالیقلو (بالیخلی چای) اردبیل حاضر شده و دعاگویان، سه مرتبه عرض رودخانه کم عمق را طی و سپس آب را جارو یا قیچی می‌کنند.

آیین نو اوستی با شماره ۱۸۰۰ در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسیده است.

دختران جوان در پایان آئین نو اوستی، کوزه‌های سفالینی که در آیین پارسال از همین رودخانه پر کرده بودند را می‌شکنند و با نیت حاکم شدن زلالی و روشنی در زندگانی، کوزه‌های جدید خود را از آب پر کرده و به خانه‌هایشان می‌برند؛ آنها آب کوزه‌ها را به نشان پاکی در چهار گوشه خانه می‌ریزند یا افطار آخرین چهارشنبه سال را با این آب تهیه می‌کنند.

مهم‌ترین و اصلی‌ترین فلسفه آیین نو اوستی در اردبیل تحکیم دوستی، دیدار و هم صحبتی با دوستان و آشنایان است که خوشبختانه در چند سال اخیر، به کالبد این سنت قدیمی در کهن شهر اردبیل روحی تازه دمیده شده است.

مشابه این آئین در شهرستان نیر استان اردبیل نیز برگزار می‌شود و به نام “چشمه باشی" یعنی بالای چشمه معروف است و به گفته رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی نیر، این رسم دیرینه با شماره ۱۸۰۰ در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسیده است و در منطقه نمونه گردشگری بولاغلار نیر اجرا می‌شود.

محمد صلحی جزئیات این رسم را مشابه آئین نو اوستی اردبیل عنوان کرد و افزود: اجرای موسیقی سنتی، برنامه‌های فرهنگی و آیین‌های استقبال از نوروز از بخش‌های متنوع آئین چشمه باشی شهرستان نیر است که امسال با توجه به تقارن با ماه مبارک رمضان، برنامه‌ها با لحاظ شان این ماه نورانی اجرا می‌شود.

میرناصر داودزاده ، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه‌ در اردبیل درباره آئین نو اوستی گفته است: بسیاری با این باور هستند که در چنین روزی حاجت‌ها و نیت‌ها برآورده می‌شود، از این رو جارو کردن آب، نماد جارو کردن کدورت و ناپاکی‌ از دل‌هاست و به همین خاطر، زنان، صبح زود جارو به دست در کنار آب‌های روان حاضر می‌شوند تا پیش از تحویل سال، کدورت و تلخ‌کامی‌ را جارو کرده و به دست آب روان بسپارند.

جارو کردن آب، نماد جارو کردن کدورت و ناپاکی‌ از دل‌هاست.

به گفته او، قیچی کردن و دوختن آب، انداختن هفت قطعه سنگ در آب، انداختن کفش‌های کهنه، شکستن کوزه‌های سفالین پارسال در کنار آب و پر کردن کوزه نو با آب تازه از دیگر عادات رایج بین مردم اردبیل در مراسم نو اوستی بوده است.

به عقیده او ، بانوان اردبیلی در سال‌های دور با هفت بار گذشتن از عرض رودخانه، گذر از فراز و نشیب‌ زندگی روزمره را تمرین می‌کردند، زندگی خود را به برکت و پاکی آب گره می‌زدند و آرزوی خود رادر تکه کاغذی نوشته، روانه آب کرده و این شعر را می خواندند؛ "سلام! سلام! آب روان! نه آخیرسان روان روان؟ ور حاجت یا صاحب الزمان".

بیوک جامعی ، صاحب‌نظر حوزه فرهنگ فولکلور استان اردبیل گفته است: در مشگین‌شهر و بسیاری از نقاط روستایی این شهرستان نیز مردان در روز چهارشنبه پیش از روشن شدن کامل هوا، حیوانات خود را برای سیراب کردن به لب رودخانه نزدیک روستا می‌بردند و به عقیده آنها این کار، درد و بلا را از حیوانات دور می‌کرد و برکت به ارمغان می‌آورد.

بنا بر نظر او حضور نوعروسان بر سر چشمه‌های آب و شستن حنای دست‌ها با آب خنک همراه با بریدن کمی از موی سر به نشانه خوش‌یمنی، از دیگر آیین‌های ویژه آخرین چهارشنبه سال در شهرستان مشگین‌شهر بود و پریدن از روی آب را در زبان ترکی "سو اوستوندن آتیلماق" می‌گویند.

میرنبی عزیززاده نویسنده کتاب "تاریخ دشت مغان" نیز در این زمینه نوشاه است: مردم منطقه مغان پیش از طلوع آفتاب روز چهارشنبه، دسته‌جمعی به کنار رودخانه‌ها می‌رفتند، آتش می‌افروختند و جوانان در آنجا به سوارکاری می‌پرداختند.

به نظر می‌رسد که آب، این الفبای زندگی و آبادانی که بخش عمده بدن انسان و موجودات زنده را تشکیل می‌دهد، از دیرباز در تحقق آرزوهای بشر جایگاه خاصی داشته است و در ارتباط با چهارشنبه آخر سال و سنت‌های آن نیز که با آب و آتش گرامی داشته می‌شود، نقش آتش و آب در بین عناصر چهارگانه (آب، آتش، خاک و باد) در این مناسبت، پررنگ تر است.

در هر صورت، آئین کهن نو اوستی یا چشمه باشی، در مقایسه با برخی آتش افروزی‌های بی محابا در چهارشنبه آخر سال که به چهارشنبه سوزی و تلفات جانی منجر می‌شود، رسمی بدون خطر و شایسته پاسداشت است و جا دارد دستگاه‌های فرهنگی و متولی سنت‌های در حال فراموشی، با مطالعات عمیق تر و روشن تر درباره نو اوستی ثبت ملی شده، برای احیای هر چه بیشتر آن بکوشند.

 

باشگاه خبرنگاران جوان اردبیل اردبیل

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: چهارشنبه آخر سال ماه مبارک رمضان برآورده شدن حاجت آئین نو اوستی چشمه باشی جارو کردن کوزه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۴۴۳۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ثبت نام ۵۸۰۰ گیلانی در طرح اکرام ایتام و محسنین ماه رمضان

به گزارش خبرنگار مهر، عباس اهرابی بعد از ظهر شنبه در گفت و گو با رسانه‌ها همراهی خیرین و نیکوکاران را مایه دلگرمی دانست و اظهار کرد: هم اکنون سه هزار ۱۳۳ یتیم و ده هزار و ۲۲۱ فرزند از خانواده محسنین در استان گیلان از حمایت حامیان نیکوکار بهره مند می‌شوند که علاوه بر دریافت کمک هزینه معیشت، بسیاری از مشکلات درمانی، تحصیلی و مسکن این افراد، از طریق گزارش همکاران اکرام به حامیان و عنایت این بزرگواران مرتفع گردیده است.

مدیرکل کمیته امداد گیلان، با اشاره به اینکه طی ماه رمضان امسال در قالب پویش باران مهربانی ۵۸۰۰ نفر به عنوان حامی جدید در طرح اکرام ایتام و محسنین ثبت نام کرده‌اند، افزود: این امر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹۷ درصد افزایش یافته است و هم اکنون حدود چهل هزار حامی در این طرح مشارکت دارند.

وی در ادامه، با بیان اینکه طی سال گذشته بیش از یکصد میلیارد تومان توسط حامیان به فرزندان معنوی شأن اهدا شد، اضافه کرد: حدود ۸۳ میلیارد تومان از میزان کمک‌های اهدایی حامیان نقدی و مابقی به صورت کالا و خدمات ضروری برابر نیازهای فرزندان از سوی این عزیزان اهدا گردید.

اهرابی با تأکید بر اینکه تعداد زیادی از فرزندان ایتام و محسنین هستند که دارای حامی نبوده یا دریافت مراحم بسیار پایینی دارند، گفت: مردم نوعدوست و خیر، جهت حمایت یک یا چند فرزند معنوی می‌توانند با مراجعه و ثبت نام در سایت ekram.emdad.ir نسبت به انتخاب فرزند معنوی با شرایط مورد نظر خود (سن، جنسیت، سادات، بیمار، محل سکونت) اقدام و همچنین حامیان با مراجعه حضوری یا تلفنی به واحدهای اکرام ادارات امداد استان می‌توانند نسبت به شرح وضعیت زندگی این افراد آگاهی پیدا کرده و سپس فرزند معنوی خود را جهت حمایت انتخاب نمایند.

مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان گیلان، ادامه داد: ارسال عدد ۱۳ به سر شماره ۳۰۰۰۳۳۳۳ نیز از روش‌های دیگر برای ثبت نام در طرح اکرام ایتام و محسنین می‌باشد.

وی ضمن تقدیر از اعتماد حامیان و خیرین گفت: به منظور تسهیل در روش‌های پرداخت برای هر فرزند معنوی یک شماره کارت اختصاصی در نظر گرفته می‌شود که حامیان می‌توانند بدون شناسه واریز و از طریق سایت و یا کلیه درگاه‌های بانکی و اپلیکیشن‌های موجود، نسبت به واریز مستقیم هدایای نقدی به حساب فرزندان معنوی اقدام نموده و گزارش پرداخت را در سایت مشاهده کنند.

اهرابی در پایان با قدردانی از همراهی همیشگی مردم نیکوکار گیلان، عنوان کرد: مردم خیر استان در قالب پویش اطعام مهدوی به منظور تهیه بسته‌های افطاری ساده، غذای گرم و بسته معیشتی برای اقشار کم برخوردار، بالغ بر ۷۷ میلیارد تومان مشارکت کردند.

کد خبر 6090008